غذاهای مخصوص شام عید نوروز در شهرهای مختلف ایران
تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۶۲۴۹۰۲
عید نوروز از راه رسید و وقت آن است که به فکر تهیه شام شب عید باشید. از قدیم رسم بر این بود که در هر شهری غذای ویژهای برای شب عید تدارک میدیدند و دور هم میل میکردند. البته غذایی مانند سبزی پلو با ماهی، محبوبیت و شهرت بالایی داشت و در اکثر استانها به عنوان غذای شب عید تهیه میشد با این تفاوت که در استانهای مختلف از سبزیها و ماهیهای مختلفی استفاده میگردید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
متاسفانه امروزه شاهد این هستیم که رسم و رسومهای سنتی درباره عید کم کم رو به کمرنگ شدن میروند و دیگر مردم حتی از برخی از آنها خبر ندارند. با این وجود ما تصمیم گرفته ایم در این مطلب به شکل مفصل به معرفی غذاهای شهرهای مختلف در شب عید بپردازیم. تا انتها با ما همراه باشید.
سبزی پلو با ماهی
سبزی پلو با ماهی، از غذاهای سنتی ایرانی است که بهعنوان شام شب عید سرو میشود و خوردن آن همراه کوکو سبزی، یک سنت مهم ایرانی به شمار میآید.
سبزی پلو از ترکیب برنج، سبزی (تره، شوید، جعفری، گشنیز، شنبلیله و سیر تازه)، نمک و روغن تشکیل میشود که میتوان آن را با مرغ یا ماهیچه میل کرد؛ اما مردم اغلب ماهی سفید، قزل آلا، سالمون، ماهی شکم پر و تیلاپیلا را ترجیح میدهند.
عطر و بوی سبزی پلو با ماهی در شب عید، حسی نوستالژیک را برای تک تک ما به ارمغان میآورد که یادآور روزهای خوش دورهمیهای خانوادگی و خنده و شادی در روزهای سال نو است. بیشک آغاز سال جدید با یک وعده غذای سالم که نمادی از برکت، پرباری، سرسبزی و زایش طبیعت است، نویدبخش سالی مملو از خیر و شادی برای ما خواهد بود.
کوکو سبزی
کوکو سبزی یا املت ایرانی، غذای بسیار سادهای است که از ترکیب تخممرغ و سبزیهای معطر تشکیل میشود و انواع مختلفی نظیر کوکو سبزی مجلسی، کوکو سبزی با نان تست، رولت کوکو سبزی، کوکوی کاهو و تره و... دارد. کوکو سبزی مجلسی شاید پرطرفدارترین نوع کوکو باشد که در آن از گردوی خردشده و زرشک استفاده میشود و طعم بسیار متفاوت و لذیذتری میگیرد.
در کوکو سبزی از سبزیهای مختلفی همچون جعفری، گشنیز، شوید و تره، کمی شنبلیله و برگ سیر تازه به کار میرود که پس از پخت، طعموبوی فوقالعادهای پیدا میکند و میتوانید آن را بهصورت سرد و گرم و برای پیشغذا، غذای اصلی یا اسنک نوش جان کنید. کوکو سبزی از آسانترین غذاهایی است که به سرعت آماده میشود و گزینهای عالی برای اوقاتی است که وقت کمی برای آشپزی دارید و بهدنبال یک وعده غذای خوشعطروبو و لذیذ هستید.
آش رشته
آش رشته یکی از اصیلترین آشهای ایرانی است که میتوان گفت گل سر سبد بیش از ۴۰۰ نوع آشی است که در گوشهوکنار کشور طبخ میشود. این آش خوشمزه با سبزی آش (اسفناج، تره، جعفری، گشنیز)، انواع حبوبات (نخود، لوبیا چیتی، عدس، ماش، لوبیا قرمز)، سیر، پیازداغ و رشته آش درست شده و معمولا برای تزیین آن از کشک، نعناداغ، سیرداغ و پیازداغ استفاده میشود.
تهیه آش رشته در شب سال نو یا روز عید برای این است که رشته امور تا آخر سال در دستتان باشد و گرههای زندگیتان باز شود. ضمن اینکه این آش جایگاه ویژهای در سر سفره افطار ماه رمضان دارد و ایرانیها آن را برای نذری، در شب یلدا، چهارشنبه سوری و سیزده بدر نیز میپزند.
رشته پلو
رشته پلو، یکی دیگر از غذاهای محلی و قدیمی ایرانی است که معمولا برای عید نوروز، شب یلدا یا چهارشنبه سوری تهیه و سرو میشود. فلسفه پخت آن در شب عید این است که رشته کار و زندگی به دستتان بیاید. بیدلیل نیست که گفتهاند:
اگر اول سال رشته پلو خوردی، کل سال رشته امور دستته.
برخی نیز اعتقاد دارند که عمرشان مانند رشته دراز میشود. رشته پلو بهصورت ساده بسیار لذیذ و خوشمزه است؛ اما میتوانید آن را همراه با خورش قیمه و قورمه سبزی، خرما و کشمش، عدس، گوشت قلقلی، مرغ، گوشت بوقلمون یا ماهی دودی نیز سرو کنید. طرز تهیه رشته پلو بسیار ساده و کمهزینه است و فقط به برنج و رشته پلویی نیاز دارد. جالب است بدانید که رشته پلویی از نظر مواد اولیه درست مشابه رشته آشی است؛ با این تفاوت که آرد موجود در رشته پلویی سبوس بیشتری دارد و کمی تفت میخورد تا قهوهای شود.
رشتهپلو با سبزی سمنانی، یکی از غذاهای شب عید در این خطه از کشور است که علاوه بر سبزی پلویی، در آن رشته نیز میریزند. این غذا با ماهیچه گوسفندی، گوشت سردست و ماهی طبخ میشود؛ گرچه بهدلیل اقلیم کویری استان سمنان، ماهی بعدها به سفره سمنانیها اضافه شد و کالایی وارداتی به حساب میآید. سبزی پلویی این غذا نیز معمولا از سبزی صحرایی کنار نهرهای آب و باغها به دست میآید که شامل شنگی (تره کوهی)، سلم (اسفناج کوهی)، پاکلاغی و... میشود. گوشت رشته پلو نیز آن را لذیذتر میکند؛ زیرا این گوشت بهنحوی در لابهلای برنج قرار میگیرد که به آن روغن پس میدهد و به نرمی برنج میانجامد. به این ترتیب افراد میتوانند این غذا را بدون نیاز به قاشق و با دست تناول کنند.
زنجانیها نیز مثل اکثر شهرهای ایران، ماهی را برای میز غذای شب عید خود تدارک میبینند؛ اما آن را در کنار رشته پلو میل میکنند.
کلم پلو شیرازی
کلم پلوی شیرازی معمولا از کلم قمری، برنج، سبزیجات و ادویههای مختلف تشکیل شده و یک پلوی کاملا سبز با خلالهای کلم قمری است که گزینهای مناسب برای گیاهخواران به شمار میآید؛ ضمن اینکه میتوانید آن را با گوشت قلقلی نیز تدارک ببینید. سبزی مخصوص کلم پلو عبارتاند از تره، ترخون، ریحان و شوید که در کنار کلم، طعمهای اصلی این غذا را به وجود میآورند و از این نظر کلم پلو هیچ شباهتی به پلوهای دارای سبزی نظیر باقالی پلو، سبزی پلو و شوید پلو ندارد. شیرازیها این غذا را با ماست و سبزیخوردن میل میکنند.
ترشه تره گیلانی
ترشه تره جزو خوشمزهترین خورشهای گیلانی است که بهدلیل نداشتن گوشت یا مرغ، از غذاهای گیاهی پرطرفدار شمالی به حساب میآید.
سبزی، تخممرغ، سیر، برنج، آبنارنج یا آبغوره، نمک، فلفل و زردچوبه، مواد تشکیلدهنده این خورش هستند. سبزیجات معطر خورش شامل اسفناج، برگ چغندر، گشنیز، تره، جعفری، نعناع، شوید، خالواش، چوچاق و تره کوهی میشود. این غذای دلچسب را میتوانید بهتنهایی نوش جان کنید یا در کنار آن ماهی سرخشده یا ماهی دودی قرار دهید تا عطروطعم متفاوتی پیدا کند. خورش ترشه تره با برنج کته یا نان میل میشود و مخلفاتی همچون زیتون، اشپل، ترب سفید و باقلا سبز از همراهان همیشگی آن هستند.
خورش ترشه تره گیلانی انواع مختلفی دارد و بهجای استفاده از تخممرغ میتوانید از پروتئین گیاهی نظیر پاچ باقلا، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، خانوم باقلا، لپه یا عدس استفاده کنید.
سوتی پلو اردبیلی
سوتی پلو از غذاهای محلی اردبیل است که اهالی این منطقه اغلب آن را برای چهارشنبهسوری و شب سال نو تهیه میکنند و از آنجا که بسیار پرخاصیت است، برای وعده افطاری و سحری در ماه مبارک رمضان نیز در نظر گرفته میشود.
این غذای ساده و مقوی در کنار ماهی دودی، تن ماهی یا هر نوع ماهی دیگری، کشمش، خرما و روغن حیوانی، مزه بسیار لذیذتری پیدا میکند. «سوت» در زبان آذری بهمعنای شیر است و منظور برنجی است که با شیر پخته میشود؛ به همین دلیل به این غذا، شیرین برنج، شیر پلو و شیرپز نیز میگویند.
تهچین اسفناج شاهرودی
تهچین اسفناج شاهرودی همان طور که از نامش برمیآید، با دو ماده اصلی اسفناج و برنج تشکیل شده است. برای تهیه این غذا ابتدا اسفناج را در ظرفی بپزید و وقتی آبش کشیده شد، به آن ادویههایی مانند گرد غوره، فلفل سیاه، زعفران، نمک، ادویه کاری و زردچوبه بزنید. برنجی که برای چند ساعت با آب و نمک خیس کردهاید، بهروش آبکشی بپزید.
سپس گوشت چرب بره یا گوسفند و اسفناج پخته را بهصورت خام لابهلای برنج قرار دهید. در ادامه در قابلمه را ببندید و اجازه دهید که غذا برای مدت چهار تا پنج ساعت روی شعله ملایم دم بکشد و گوشت بپزد. گوشت با بخار برنج میپزد و طعم و روغنش را به برنج میدهد. در نهایت غذای بسیار خوشمزهای خواهید داشت که بدون نیاز به قاشق میتوانید آن را با دست میل کنید. دوغ محلی، ماست و خیار یا ترشی لیته و بادمجان، طعم تهچین شاهرودی را دوچندان میکنند. برای تهیه این غذا معمولا از گوشت سردست یا سینه گوسفند استفاده میشود.
مانی پلو دامغانی
مانی پلو از غذاهای محلی شهر دامغان در استان سمنان است که برای تهیه آن از لپه، رشته پلویی، زرشک و کشمش استفاده میشود. گاهی اوقات نیز گوشت قیمهای یا قلقلی سرخشده با پیاز نیز در کنار آن قرار میگیرد که ترکیب فوقالعاده لذیذی به وجود میآورد. علاوه بر لپه و کشمش در مانی پلو میتوانید از خلال پرتقال، بادام و پسته نیز استفاده کنید.
مانی پلو با نامهای دیگری همچون نثار پلو، کشمش پلو، نگین پلو، خلال پلو، قیمه پلو و غیره در اراک، بندرعباس، دزفول و... طبخ میشود. این غذا بیشتر مناسب کسانی است که طرفدار غذاهای شیرین هستند؛ زیرا کشمش پای اصلی آن است.
دلمه برگ مو
دلمه برگ مو تبریزی که در زبان آذری به آن یپراخ دلماسی گفته میشود، از قدیمیترین غذاهای مجلسی این منطقه است که بهدلیل نداشتن گوشت، غذایی کاملا گیاهی به شمار میرود. در تهیه آن از «تورتا» استفاده میشود؛ کفی که هنگام جوشاندن روغن زرد، از روی آن میگیرند و به آن «ساری یاغ» میگویند.
مواد اولیه بهکاررفته در این دلمه شامل برگ مو تازه، برنج، بلغور، سبزی دلمه (شوید، مرزه، تره و پیازچه)، لپه، پیاز، سیر، کره، تورتا، ماست شیرین و پرچرب، پودر گل محمدی (قزل گول)، ادویه، نمک، زردچوبه و فلفل سیاه میشود.
انواع دلمه، بهخصوص دلمه برگ مو در ایام نوروز در اغلب شهرهای آذربایجان پخته میشود و برخی بر این باور هستند که خوردن دلمه در شب سال نو میتواند آنها را به آرزوهایشان برساند. بسیاری از افراد نیز معتقدند که دلمه نماد دورهمی است؛ زیرا همه اجزای آن در یک برگ جمع میشود و از همین رو، مردم پخت دلمه در روزهای سال نو را خوشیمن میدانند.
کوفته همدانی
کوفته همدانی یکی از غذاهای محلی و مشهوری است که معمولا در تعطیلات و برای ناهار روز سیزدهبهدر طبخ میشود. این کوفته از گوشت گوسفندی، نخود، لپه، برنج، آرد نخودچی و ادویه تشکیل شده است و معمولا داخل آن با مواد مختلفی نظیر پیازداغ، تخممرغ آبپز، خرما، زرشک، آلو بخارا، مغز گردو و کوفته قلقلی پر میشود.
کوفته همدانی درست مثل کوفتههای دیگر در سسی قرار میگیرد که متشکل از پیازداغ، رب گوجهفرنگی، آلو، آبلیمو، نمک و ادویه است. در نهایت نیز این کوفته با نان، سبزیخوردن، ماست، دوغ و انواع ترشی سرو میشود.
یکی از رسوم جالب همدانیها در سیزده بدر این است که شانس و بخت خود را با این کوفتهها آزمایش میکنند. به این ترتیب که یک عدد سکه، خرمای با هسته، آلوی هستهدار یا مغز گردوی کامل در یک یا دو عدد از کوفتهها میگذارند و معتقدند فردی که این کوفته به او میرسد، سالی پر از برکت خواهد داشت.
قیمه نثار قزوین
قیمه نثار قزوینی یکی دیگر از غذاهای سال نو است که با گوشت راسته گوسفند یا گاو، برنج، پیازداغ، خلال بادام، خلال پسته، خلال پوست پرتقال و زرشک درست میشود. ادویه مخصوص این غذا از ترکیب پودر گل سرخ، پودر دارچین، زیره سیاه، پودر زنجبیل، هل سبز، میخک و جوز هندی تشکیل شده است که نقش مهمی در طعم و مزه آن دارد.
این غذای خوشمزه و چشمنواز که محبوبترین غذای قزوین به شمار میآید، نهتنها برای عید نوروز، بلکه در مناسبتهای مختلفی همچون مجالس عروسی، نذری روزهای عاشورا و تاسوعا و مهمانیها سرو میشود.
«قیمه نثار» از دو کلمه تشکیل شده است، «قیمه» بهمعنای گوشت خردشده و نثار بهمعنای آنچه در عروسی برای حاضران نثار میشود.
کوفته چهارمحال و بختیاری
کوفته محلی از غذاهای مرسوم استان چهارمحال و بختیاری است که شب قبل از عید بهعنوان یک غذای مخصوص تهیه میشود.
کوفته ریزه شهرکرد از نظر نوع پخت و مواد اولیه، تفاوت چشمگیری با کوفته تبریزی دارد و اهالی شهرکرد این غذا را با گوشت، ماهی یا مرغ و سبزی محلی طبخ میکنند.
شب قبل از عید، مردم طبق سنت گوشت را در هاون میکوبند و وقتی له شد، برنج نیمدانه خیسخورده، سبزی معطر، نمک و ادویه را به آن اضافه میکنند و به کوبیدن ادامه میدهند. سپس آن را از هاون درمیآورند، حسابی ورز میدهند و کوفته ریزه درست میکنند. برای پخت آن نیز در یک قابلمه آب میریزند و زمانی که آب جوش آمد، کوفتهها را همراه با کشمش و آلوچه را به آن میافزایند و اجازه میدهند که غذا بپزد.
آبگوشت شهرکردی
آبگوشت شهرکردی از این نظر با سایر آبگوشتها فرق دارد که مقدار کمی برنج در آن استفاده میشود و همین موضوع باعث میشود که طعم متفاوتی پیدا کند.
ابتدا حبوبات را از ۱۲ ساعت قبل در آب خیس کرده و در این مدت آب آن را چندین بار عوض کنید. در ظرف دیگری مقداری روغن بریزید تا روغن داغ شود و سپس پیازهای خلالی خردشده را در آن تفت دهید و در ادامه گوشت، سیر خردشده و ادویه را اضافه کنید و کمی تفت دهید. حبوبات را بههمراه مقداری آب جوش روی مواد بریزد و حرارت را کم کنید تا گوشت و حبوبات بپزند. پس از آنکه گوشت نیمپز شد، سیبزمینی، لیمو عمانی و گوجهفرنگی را به آبگوشت اضافه کنید. حالا صبر کنید تا آبگوشت به روغن بیفتد و غلیظ شود. برای سرو آبگوشت باید دنبه را از داخل غذا بیرون بیاورید و بکوبید. بعد آب آبگوشت را با دنبه مخلوط کنید و آن را کنار بگذارید. حبوبات و گوشت را با گوشتکوب بکوبید و با پیاز و سبزی خوردن نوش جان کنید.
خورش قیمه خراسانی
قیمه مشهدی پای ثابت سفرههای شب عید است و تنها تفاوتش با قیمه معمولی، در ادویههای آن است.
ابتدا لپه را برای حدود دو تا سه ساعت خیس کنید و بعد آب آن را دور بریزید و لپه را با مقداری آب بپزید. پیازها را بهصورت خلالی خرد کنید و آنها را در کمی روغن تفت دهید تا طلایی شوند. سپس گوشت خورشتی، زردچوبه، فلفل، دارچین، زنجبیل و جوز هندی را به آن اضافه کنید و هم بزنید تا سرخ شوند.
زمانی که رنگ گوشت تغییر کرد، رب گوجهفرنگی را بیفزایید و تفت دهید تا خامی آن از بین برود. در این مرحله میتوانید لپه پخته و آب را به خورش اضافه کنید و پس از جوشآمدن آب اجازه دهید که خورش روی حرارت ملایم برای دو تا سه ساعت بپزد. حدودا یک ساعت مانده به آخر پخت خورش، لیمو عمانی یا پودر لیمو عمانی، نمک، پودر هل و زعفران دمکرده را در خورش بریزید. خورش که جا افتاد، به آن مقداری گلاب اضافه کنید و در کنار سیبزمینی سرخشده قرار دهید.
کوکو اشپل گیلانی
کوکو اشپل یکی از پرطرفدارترین و سنتیترین غذاهای مردم گیلان است که شب عید و روزهای سال نو تهیه میشود. اشپل، تخم یا خاویار ماهی است.
سبزیها را پاک کنید و بشویید. بعد آنها را همراه سیر، پیاز و سیبزمینی چرخ کنید. پوسته روی اشپل را بگیرید و رگهای خونی داخل آن را درآورید. تخمها را از هم باز کنید و به مواد چرخشده بیفزایید و خوب له کنید. در ادامه نمک، فلفل و زردچوبه و تخممرغها را به آن اضافه و مخلوط کنید.
مقداری روغن در تابه بریزید و آن را روی حرارت قرار دهید تا داغ شود. بعد درست مثل کوکو سبزی، مایه کوکو را به تابه منتقل کرده و حرارت را کم کنید تا کوکو سرخ شود. کوکو را برش بزنید و هر برش را برگردانید تا طرف دیگرش نیز سرخ شود.
خورش فسنجان
فسنجان از خورشهای سنتی ایرانی است که اصالت آن به گیلان نسبت داده شده است؛ با این حال، این غذا در شهرهای مختلف ایران طبخ میشود و مردم هر منطقه از پروتئین خاص همان محل نظیر گوشت مرغ، ماهی، کبک، بوقلمون و بلدرچین برای این غذای لذیذ استفاده میکنند. برخی نقاط ایران بهسراغ گوشت تکهای یا قلقلی میروند و اهالی شمال کشور، گوشت اردک و پرندگان شکاری را ترجیح میدهند. این غذای اشتهابرانگیز را میتوانید با ترکیب گردو، مرغ یا گوشت قرمز، رب انار ترش یا شیرین تدارک ببینید و همراه با پلو میل کنید.
جالب اینکه فسنجان گیلانی، طعم ترش یا ملس دارد؛ در نواحی مرکزی ایران آن را شیرینتر میپسندند و در منطقه آذربایجان از قیسی برای ملسکردن خورش استفاده میکنند.
شش انداز زنجانی
شش انداز در مناطقی نظیر گیلان، شیراز و زنجان با مواد اولیه و نحوه طبخ متفاوت، تهیه میشود و برحسب سلیقه و ذائقه میتوان آن را با نان یا برنج میل کرد.
شش انداز زنجانی بهدلیل وجود گردو، دارچین، کشمش و خرما، طبع گرمی دارد و نهتنها روزهای سرد زمستان مصرف میشود؛ بلکه از غذاهای مخصوص چهارشنبه سوری و عید نوروز به شمار میرود. مواد اولیه این غذا در دسترس است و طرز تهیه بسیار راحتی دارد که طعم متفاوتش میتواند شما را طرفدار همیشگی آن کند.
منبع: برترینها
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: نوروز1401 عیدنوروز سبزی پلو با ماهی توانید آن غذاهای محلی استفاده می شود چهارشنبه سوری تشکیل شده اضافه کنید مواد اولیه رشته پلویی سرو می شود طبخ می شود کوکو سبزی قرار دهید عید نوروز ترشه تره مانی پلو کوفته ها رشته پلو تفت دهید سبزی ها کلم پلو تخم مرغ شب عید برگ مو سال نو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۲۴۹۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گره اندر گره
تین نیوز رانندگان و مالکان اتوبوس ها در 365 روز سال منتظرند که ناوگان فرسوده نوسازی شود، حقوق رانندگان ثابت و قیمت بلیت ها واقعی و غیردستوری شود و مسئولان برای این صنف با توجه به نیازمندی ها و درخواست های رانندگان و شرکت های مسافری تصمیم بگیرند. با این حال، برآیند گفت وگو با اهالی صنف این است که مسئولان بدون توجه به پیشنهادهای کارشناسانه و دلسوزانه بخش و بیشتر بر اساس مصالح مدیریتی، خط مشئ هایی تعیین می کنند که به ضرر مجموعه فعالان حمل و نقل جاده ای مسافری تمام می شود. غلامرضا خادمی زاده، رئیس کانون سراسری انجمن های صنفی رانندگان و دارندگان حمل ونقل جاده ای مسافری کشور در گفت وگو با ترابران، درباره دلایل مختلف کاهش مسافران جاده ای و در عین حال، کمبود بلیت اتوبوس در ایام نوروز 1403 توضیحاتی ارائه داده است.
ترابران: لطفاً برایمان توضیح بدهید که افزایش 25 درصدی قیمت بلیت اتوبوس که از 15 اسفند اعمال شد، چه تاثیری بر روند سفرهای نوروزی از طریق ناوگان مسافری داشت؟
در بحث افزایش قیمت بلیت اتوبوس، ما مشکلات فراوانی داشتیم، زیرا در ابتدا، وزیر راه به علت قول ها و تعهداتش نسبت به هیئت دولت در خصوص کنترل قیمت ها، با افزایش نرخ مخالفت می کرد، بنابراین ما هم اعتراضات خود را به همه نهادها و ارگان های مربوطه نظارتی و امنیتی اعلام کردیم که با این نرخ ها حرکت اتوبوس ها اصلاً به صرفه نیست چون اساساً بحث افزایش نرخ نیست، بحث یکسر خالی است، زیرا در ایام نوروز در برخی استان ها و شهرها مسافر هست، ولی در برگشت دیگر مسافری برای مبدأ نیست، در پایان سفرهای نوروزی هم به مبادی خاص مسافر هست، ولی برعکس نیست؛ بنابراین چون مشکل یک سر خالی را داشتیم، درخواست افزایش قیمت کردیم تا رانندگان و مالکان اتوبوس انگیزه ای برای فعالیت داشته باشند.
ضمن اینکه امسال استثنای دیگری هم داشتیم و آن تقارن ماه مبارک رمضان با پیک سفرهای نوروزی بود. بسیاری از مردمی که قصد سفر داشتند، به دلیل محدودیت های مربوط به روزه داری نمی توانستند مسافرت کنند. همانطور که می دانید اغلب مصرف کنندگان ناوگان جاده ای اقشار متوسط رو به پایین هستند و این افراد معمولاً بیشتر به عقاید مذهبی خود پایبند هستند، بنابراین هم کاهش شدید مسافر و هم مشکل یک سر خالی را داشتیم و با این شرایط، انگیزه ای هم برای مالکان و رانندگان نمی ماند.
البته این افزایش نرخ دردسر زیادی داشت و هنوز هم دردسر داریم، زیرا رسماً اعلام نشده بود. وزارت راه و شهرسازی محافظه کاری کرد و وزیر راه در برخی مصاحبه ها اعلام کرد که افزایش نرخ نداریم و در برخی صحبت های دیگر گفت افزایش نرخ داریم یا سازمان راهداری یک بار اعلام کرد که 30 تا 40 درصد افزایش نرخ داریم و بعد بار دیگر اعلام کرد که فعلاً افزایش نداریم. همین تناقض گویی ها باعث شد برخی از نهادهای نظارتی ازجمله تعزیرات در بعضی استان ها و ادارات کل صمت نامه بزنند، مکاتبه کنند و به صورت حضوری جلوی کار را بگیرند.
نفر- کیلومتر در کشور ما برای اتوبوس های VIP، 1662 تومان ، اما قیمت فروش آن 410 تومان است و قیمت نفر -کیلومتر اتوبوس های عادی هم 1089 تومان است، ولی با قیمت 240 تومان به فروش می رسد، یعنی ما حدوداً یک چهارم قیمت واقعی دریافت می کنیم
در اوج سفرهای نوروزی، واقعاً درگیری های زیادی داشتیم تا حدی که در برخی استان ها مانند کردستان و لرستان شرکت های مسافربری تهدید به تعطیلی و اعمال جریمه هم شدند، بنابراین آن افزایش 25 درصدی کمک آنچنانی برای ما نداشت. خیلی از شرکت ها به دلیل نامه های ادارات کل صمت نتوانستند پیش فروش بلیت داشته باشند یا برخی مالکان تمایلی برای انجام سفر نداشتند. همان طور که می دانید انجام سفرهای ایمن و آسوده نیاز به آرامش خاطر رانندگان و مالکان اتوبوس ها دارد، اما متأسفانه با وضعیتی که برایتان توضیح دادم، مالکان و رانندگان چون آرامش نداشتند، نتوانستند خدمات درخوری را به مسافران ارائه دهند.
متاسفانه سازمان راهداری نه تنها هیچ کمکی نکرد، بلکه اطلاعیه ای دادند که بسیار غیرکاشناسی و به نحوی مضحک بود. اعلام کردند که رانندگان بخش کالا که علاقه دارند می توانند در ایام نوروز در بخش مسافری هم فعالیت کنند در حالی که اگر راننده بازنشسته دفترچه اش ابطال شده، راننده کامیون هم دفترچه ندارد، اگر راننده بازنشسته کارت هوشمند مسافر ندارد، راننده بخش کالا هم ندارد، اصلاً کدام رانندگان حمل کالا با آن میزان حقوق و آسایش و آرامش که نه پلیس راه و نه گشت و نه دلالی مزاحمش می شود وارد این حوزه می شود؟!
ترابران: البته ظاهراً همان میزان افزایش 25 درصدی هم برای بخش مسافری رضایت بخش نبود و مدیرعامل اتحادیه تعاونی مسافربری های کشور هم گفتند این افزایش، دردی از مشکلات رانندگان و صاحبان اتوبوس ها دوا نمی کند.
ببینید ما در دنیا چیزی به نام آمار و محاسبات داریم و هر کاری نیاز به برنامه ریزی براساس آمار دارد. در حمل ونقل در تمام دنیا، در بخش کالا تن- کیلومتر را داریم و در بخش مسافر نفر-کیلومتر که براساس انواع هزینه ها، میزان تورم بنابر آمار بانک مرکزی و قیمت قطعات و تعمیرات، از هزینه بیمه تا حقوق راننده و عوارض بین راهی محاسبه می شود. نفر- کیلومتر در کشور ما برای اتوبوس های VIP، 1662 تومان ، اما قیمت فروش آن 410 تومان است و قیمت نفر -کیلومتر اتوبوس های عادی هم 1089 تومان است، ولی با قیمت 240 تومان به فروش می رسد، یعنی ما حدوداً یک چهارم قیمت واقعی دریافت می کنیم.
اگر نرخ امروز ما 4 برابر شود، تازه با قیمت قانونی برابر می شود. به این ترتیب، با 25 و30 درصد افزایش هم هیچ مشکلی حل نمی شود. شما ببینید با توجه به افزایش حداقل حقوق توسط وزارت کار، چند درصد حق بیمه رانندگان بالا رفته و چقدر حقوق رانندگان باید افزایش پیدا کند. پس از آن 25 درصد افزایش، 30 درصد آن بابت کمیسیون و عوارض کسر می شود.
پس واقعاً هیچ کمکی به معیشت رانندگان نشده، چون ما با نرخ واقعی فاصله داریم، این افزایش 25 درصدی فقط مسکن موقت بود، ولی با عملکرد وزیر راه و سازمان راهداری به عنوان متولی حمل ونقل جاده ای، لذت همان افزایش 25 درصدی قیمت بلیت را نتوانستیم بچشیم و با توجه به کاهش سفرها، در اوج سفرهای نوروزی تا 40 درصد اتوبوس ها با ظرفیت کامل حرکت نکردند.
تا سه سال پیش قیمت گذاری دست بخش خصوصی بود و متاسفانه اشتباه از خودمان بود که فقط نگران مسائل اقتصادی مسافران بودیم و نرخ های بلیت را واقعی نکردیم اما الان قیمت ها از طرف دولت دستوری شده است و همه فعالان را دچار مشکل کرده است، زیرا مسئولان در سازمان راهداری و وزارت راه بیش از هر چیز به پاسخگویی به مدیران رده بالای خود می اندیشند و در تصمیمات خود منافع و مصالح بخش را در نظر نمی گیرند.
ترابران: با توجه به مشکلاتی که به آنها اشاره کردید و حقوق کم رانندگان، آیا همه رانندگان فعال در انجام سفرهای نوروزی همکاری کردند؟
رانندگان به دلیل اینکه حقوقشان سرویسی است و کمترین حقوق در بین اقشار کارگری کشور را می گیرند، برای تامین هزینه های زندگی مجبورند که سرویس بروند و همه رانندگان در ایام نوروز حاضر بودند؛ پس اگر ما با کمبود راننده مواجه شدیم، به دلیل عدم برنامه ریزی و ساماندهی سازمان راهداری بود.
تا سه سال پیش قیمت گذاری دست بخش خصوصی بود و متاسفانه اشتباه از خودمان بود که فقط نگران مسائل اقتصادی مسافران بودیم و نرخ های بلیت را واقعی نکردیم اما الان قیمت ها از طرف دولت دستوری شده و همه فعالان را دچار مشکل کرده است
ما پیش از عید، به سازمان نامه زدیم و خواستیم که مانند ایام اربعین از رانندگان بازنشسته ای که هنوز توانایی انجام کار را دارند استفاده کنیم تا در پیک سفرهای نوروزی به ما کمک کنند. چندین نامه از طریق کانون رانندگان و دارندگان بخش مسافری ارسال کردیم و به صورت تلفنی و حضوری در جلسات این موضوع را پیگیری کردیم و قرار بود همکاری کنند، اما متاسفانه سازمان راهداری نه تنها هیچ کمکی نکرد، بلکه اطلاعیه ای دادند که بسیار غیرکاشناسی و به نحوی مضحک بود. اعلام کردند که رانندگان بخش کالا که علاقه دارند می توانند در ایام نوروز در بخش مسافری هم فعالیت کنند در حالی که اگر راننده بازنشسته دفترچه اش ابطال شده، راننده کامیون هم دفترچه ندارد، اگر راننده بازنشسته کارت هوشمند مسافر ندارد، راننده بخش کالا هم ندارد، اصلاً کدام رانندگان حمل کالا با آن میزان حقوق و آسایش و آرامش که نه پلیس راه و نه گشت و نه دلالی مزاحمش می شود وارد این حوزه می شود؟!
رانندگان بخش باری علی رغم محدودیت تردد کامیون ها در برخی ایام نوروز، حاضر نمی شوند با این حقوق پایین برای ما کار کنند و ترجیح می دهند تعطیلات را با خانواده اوقات خود بگذارند. در حالی که مسئولان خیلی راحت می توانستند که با قبول درخواست کانون رانندگان و دارندگان بخش مسافری برای استفاده از رانندگان بازنشسته که قبلاً آزموده شده بود این کمبود را جبران کنند. متاسفانه ما به شدت با کمبود رانندگان مواجه شدیم و به این کمبود راننده پلیس راهداری هم دامن به دلایل سختگیری های قانونی و حتی غیرقانونی می زند، دفترچه های بسیاری از راننده های ما گرفته شده و به دلیل توقیف دفترچه، رانندگان بسیاری نتوانستند با ما همکاری کنند. یعنی همه عوامل دست به دست هم دادند تا بخشی از ناوگان ما زمینگیر شوند و نتوانیم از حداکثر توان و داشته هایمان استفاده کنیم.
ترابران: آیا تعطیلات عید فطر، توانست موج جدیدی از سفرها را ایجاد کند که تا حدودی کسری حجم سفرهای نوروزی را جبران کند؟
با توجه به اینکه روز عید فطر معمولاً براساس تقویم نیست و براساس نظر علماست، بسیاری از افراد از قبل نمی توانند برای این ایام برنامه ریزی سفر کنند. ضمن اینکه سفرهای تعطیلات عید فطر کوتاه خواهد بود و سفر از استان های جنوبی به مشهد مقدس یا شهرهای شمالی امکان پذیر نیست. بیشتر این سفرها محدود می شود به سفرهای درون استانی و استان های همجوار که نمی تواند موجی ایجاد کند که تا حدی جبران کننده کمبود مسافر در نوروز باشید. این را هم در نظر داشته باشید که اتوبوس های ما 25 صندلی بیشتر ندارد، بیشتر از ظرفیت مشخصی، نمی توانیم کمبودهای گذشته خود را جبران کنیم.
ترابران: آیا یکی از عوامل کاهش سفرهای نوروزی مربوط به مسائل اقتصادی و کاهش قدرت خرید عموم جامعه نبوده است؟
بحث های اقتصادی قطعا تاثیرگذار است، ولی درصد کمی از دلایل کاهش سفر را شامل می شود، آنچه از نظر من اهمیت دارد عدم برنامه ریزی مسئولان برای سفرهای مردمی است، زیرا در نوروز، مسافران ساعت ها در ترافیک جاده ها می مانند موقعی که به مقصد می رسند، هیچ هتل و رستورانی نیست که پاسخگوی نیاز مسافران باشد و بسیاری از خدمات دهندگان از طریق گرانی یا ارائه خدمات بی کیفیت از تقاضای زیاد مسافران سوءاستفاده می کنند. با توجه به این مسائل، مثلاً خانواده من و تمام اقوامم هیچ گاه در ایام نوروز سفر نمی کنیم و برنامه سفر خود را در قبل یا بعد از ایام نوروز تنظیم می کنیم.
متاسفانه نبود برنامه ریزی و پیش بینی های لازم در سازمان های مرتبط با سفرهای مردمی از جمله سازمان راهداری، پلیس راه، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باعث شده که نتوانند شرایط خوبی برای سفر مردم در ایام نوروز فراهم کنند. با توجه به تجربیات سفرهای نوروزی در سال های قبل، مردم متوجه شده اند بیش از آنچه که برایشان رفاه و آسایش داشته باشند، دچار مشکلات متعددی می شوند وگرنه علی رغم فشارهای شدید مالی مردم می توانند مسائل اقتصادی خود را به هر ترتیبی مدیریت کنند. به عنوان مثال، در مجتمع های خدمات رفاهی بین راهی هیچ گونه نظارتی در ایام نوروز وجود ندارد و مسافری هم که مثلاً می خواهد یک کیلو آجیل بخرد، دیگر زمانی ندارد که بخواهد با سامانه 124 تماس بگیرد و شکایت خود را از افزایش قیمت ها اعلام کند.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید